1- تحقیق اول:

1-1- هدف:

این تحقیق چهار هدف ادشت: هدف اول تحقیق، بررسی ارتباط­های بین چهار هدف مدلِ اهدافِ پیشرفتِ 2×2 الیوت (1999)، کمک­طلبی سازنده و نگرش دانش­آموزان به کمک­طلبی بود. دومین هدف تحقیق حاضر، بررسی تاثیر اهداف گرایش به دوستی و اجتناب از دوستی بر کمک­طلبی سازنده دانش­آموزان بود. انتظار می­رفت اهداف گرایش به دوستی، بتوانند کمک­طلبی سازنده و پاداش ادراک­شده­ی کمک­طلبی را به طور مثبت پیش­بینی کنند؛ از سوی دیگر، پیش­بینی شد اهداف اجتناب از دوستی بتوانند کمک­طلبی سازنده را به طور منفی و هزینه­های ادراک­شده کمک­طلبی را به طور مثبت پیش­بینی کنند.

سومین هدف پژوهش، آزمودن این بود که آیا نگرش دانش­آموزان به کمک­طلبی می­تواند در ارتباط بین اهداف پیشرفت/دوستی و کمک­طلبی سازنده به عنوان متغیر واسطه عمل کند یا خیر.

هدف آخر، آزمودن این بود که آیا اثر تعاملی اهداف پیشرفت و اهداف دوستی اجتنابی و گرایشی، می­تواند واریانس بیشتری از کمک­طلبی سازنده را تبیین کند یا خیر.

1-2- روش:

شرکت­کنندگان در این تحقیق، 317 دانش­آموز بودند که به صورت داوطلبانه در تحقیق شرکت کردند. میانگین سن شرکت‌کنندگان، 33/17 و انحراف استاندارد آن 97/0 بود. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش، مقیاس اهداف پیشرفت الیوت و مورایاما (AGQ, 2008)[1]، پرسشنامه اهداف دوستی الیوت و همکاران (FGQ,2006)[2] و پرسشنامه کمک‌طلبی سازنده نیومن (HSQ, 1990)[3] بود.

این تحقیق در ترم دوم سال تحصیلی انجام شد. برای اجرای این تحقیق، شرکت‌کنندگان ابتدا در هفته اول ترم، پرسشنامه مربوط به اهداف دوستی را تکمیل کردند و سپس در هفته‌های دوم و سوم به ترتیب پرسشنامه‌های مربوط به اهداف پیشرفت و کمک‌طلبی سازنده را تکمیل کردند. در این تحقیق برای تحلیل اثرات اصلی و اثرات برهم کنش اهداف پیشرفت و اهداف دوستی از رگرسیون چندگانه همزمان استفاده شد.

1-3- نتایج :

در این تحقیق، مدل رگرسیون اولیه، شامل چهار هدف پیشرفت، دو هدف دوستی، جنسیت و اثرات برهم‌کنش مرتبه اول بین این متغیرها بود. تجزیه و تحلیل اولیه نشان داد که هیچکدام از اثرات بر هم‌کنش، معنادار نبودند، بنابراین این اثرات از تحلیل‌های بعدی حذف شدند.

کمک‌طلبی روی مدل اولیه بازگشت داده شد و نتیجه کار نشان داد که اثر کلی کمک‌طلبی روی این مدل معنادار است. اهداف گرایش به تسلط، اجتناب از تسلط و گرایش به دوستی توانستند به طور مثبت و معنادار کمک‌طلبی سازنده را پیش‌بینی کنند. در ضمن، اهداف اجتناب از عملکرد و اجتناب از دوستی، توانستند به طور منفی و معنادار کمک‌طلبی سازنده را پیش‌بینی کنند. معنادار بودن اثر جنسیت به معنی این بود که نمره زنان در کمک‌طلبی سازنده از مردان بالاتر بود.

1-4- بحث در یافته‌ها:

یافته‌های این تحقیق، نشان دادند اهداف تسلط (هم گرایشی و هم اجتنابی) توانستند کمک‌طلبی سازنده را به طور مثبت پیش‌بینی کنند. در ضمن اهداف گرایش به دوستی نیز پیش‌بینی کننده‌های مثبتی برای کمک‌طلبی سازنده بودند. و در نهایت اینکه، اهداف اجتناب از عملکرد و اجتناب از دوستی با کمک‌طلبی سازنده ارتباط منفی داشتند. ارتباط بین اهداف گرایش به عملکرد و کمک‌طلبی سازنده معنادار نبود. با این وجود محدودیت تحقیق اول آن بود که در آن هیچ مقیاسی برای اندازه‌گیری نگرش دانش‌آموزان نسبت به کمک‌طلبی وجود نداشت. فرض بر این است که چنین نگرش‌هایی احتمالا در رابطه بین پیشرفت تحصیلی و اهداف دوستی و کمک‌طلبی سازنده به عنوان متغیر واسطه عمل می‌کنند. بنابراین، تحقیق دوم با هدف تکرار نتایج تحقیق اول و نشان دادن این اثر واسطه‌ای انجام شد.

2- تحقیق دوم:

2-1- هدف:

هدف این تحقیق نشان دادن این بود که نگرش به کمک‌طلبی در ارتباط بین اهداف پیشرفت، اهداف دوستی و کمک‌طلبی سازنده به عنوان متغیر واسطه عمل می‌کنند. هدف دیگر این تحقیق نیز این بود که با توجه به ابهام‌های موجود در پیشینه تحقیقات مربوط به اثرگذاری اهداف پیشرفت و اهداف دوستی بر کمک‌طلبی سازنده، نیاز بود نتایج تحقیق اول تکرار شوند.

2-2- روش:

شرکت کنندکان در این تحقیق 234 دانش‌آموز با میانگین سنی 55/16 و انحراف استاندارد 83/. بودند که به تمامی ابزارهای تحقیق اول به علاوه پرسشنامه نگرش به کمک­طلبی نیومن (ATHSQ)[4] پاسخ دادند. داده­ها همانند تحقیق اول به روش رگرسیون چندگانه همزمان، تحلیل شدند.

2-3- نتایج:

در تحقیق دوم نیز همان مدل رگرسیون اولیه که در تحقیق اول به کار رفته بود، مورد استفاده قرار گرفت. در اینجا نیز نتایج تحلیل­های مقدماتی نشان دادند که اثر بر هم­کنش متغیرها بر یکدیگر معنادار نبودند، بنابراین آنها از تحلیل­های بعدی کنار گذاشته شدند؛ با این تفاصیل، مدل پایه شامل هفت اثر اصلی متغیرها بود.

نتایج به دست آمده از این تحلیل­ها مانند تحقیق اول بود، بنابراین، در تحقیق دوم فرضیه­های تحقیق اول از حمایت بیشتری برخوردار شد. یافته اضافی تحقیق دوم اینن بود که اهداف پیشرفت و اهداف دوستی هر کدام اثرات معناداری بر نگرش دانش­آموزان به کمک­طلبی داشتند. به طور اخص، اهداف گرایش به تسلط و اجتناب از تسلط توانستند توانستند پاداش ادراک­شده کمک­طلبی را به طور مثبت و معنادار پیش­بینی کنند. اهداف گرایش به عملکرد، اجتناب از عملکرد و اجتناب از دوستی، همگی پیش­بینی­کننده­های مثبت هزینه­های ادراک­شده کمک­طلبی بودند و این در حالی بود که اهداف گرایش به دوستی این سازه را به صورت منفی پیش­بینی می­کردند.

فرضیه­های مربوط به نقش واسطه ای متغیرها نیز در این پژوهش، تایید شدند. پاداش ادراک­شده کمک­طلبی در ارباط مثبت بین هر دو اهداف تسلط با کمک­طلبی سازنده، به عنوان واسطه­گر عمل کردند؛ هزینه­های ادراک­شده کمک­طلبی نیز در ارتباط منفی بین اهداف اجتناب از عملکرد و اجتناب از دوستی با کمک­طلبی سازنده نقش متغیر واسطه ای داشت؛ و در نهایت هزینه­های ادراک­شده کمک­طلبی نیز در ارتباط مثبت بین اهداف گرایش به دوستی و کمک­طلبی سازنده وساطت می­کرد.

3- بحث کلی در یافته­ها

در هر دو تحقیق، اهداف گرایش به تسلط و اجتناب از تسلط، پیش­بینی­کننده­های مثبت کمک­طلبی سازنده بودند. در این تحقیق به ویژه ارتباط مثبت بین اهداف اجتناب از تسلط و کمک­طلبی اهمیت داشت، چرا که تحقیقات پیشین بر پیامدهای منفی اهداف اجتناب از تسلط تاکید کرده بودند.

در تحقیقات پیشین ارتباطی بین اهداف اجتناب از عملکرد و کمک­طلبی سازنده یافت نشده بود اما در این تحقیق نشان داده شد اهداف اجتناب از عملکرد توانستند این سازه را به طور منفی پیش­بینی کنند. در کل یافته­های کربوط به اجتناب از تسلط و اجتناب از عملکرد بر این امر تاکید می­کنند که تمام اهداف اجنابی را نباید به یک نحو مضر دانست.

این تحقیق بدنه دانش مربوط به گرایش به روابط اجتماعی یا اجتناب از آن را نیز گسترش بخشید. در پژوهش حاضر، اهداف گرایش به دوستی پیش­بینی کننده­های مثبت کمک­طلبی سازنده بودند، در حالی که اهداف اجناب از دوستی عکس این حالت را داشتند. به علاوه در تحقیق دوم نشان داده شد که اهداف گرایش به دوستی پیش­بینی­کننده­های منفی و اهداف اجتناب از دوستی پیش­بینی کننده­های مثبت هزینه­های ادراک­شده کمک­طلبی بودند و این نشان می­دهد که "اهداف اجتماعی" اثراتی دارند که از حوزه روابط فردی فراتر رفته و وارد حوزه پیشرفت تحصیلی نیز می­شود.

از جمله نکات مهم دیگر در این تحقیق این بود که در آن علاوه بر اثرات مسقیم بین اهداف و کمک­طلبی سازنده اثر متغیر واسطه­ای نگرش به کمک­طلبی نیز مورد بررسی قرار گرفته بود. در این تحقیق تمام مسیرهای واسطه­ای در جهاتی که از قبل در فرضیه­ها پیش­بینی شده بودند، معنادار بودند. بررسی این اثرا واسطه­ای به تبیین عوامل شناختی ـ ادراکی موثر بر کمک­طلبی که در دردون اهداف اجتماعی و اهداف پیشرفت مکنون هستند، کمک کرد.